زرشک به انگلیسی barberry، گیاهی از گونه زرشکیان، با نام علمی Berberis vulgari فرم درختچه‌ای دارد و با ارتفاع متوسط ۴ متر، دارای ساقه‌های خاردار است. چوب ساقه آن به رنگ قهوه‌ای یا زرد با گل‌های زردرنگ و برگ‌های بیضی با دندانه‌های اره‌ای شکل است.
میوه گیاه زرشک که استفاده دارویی و خوراکی دارد گوشتی، بیضی شکل، کوچک، با رنگ قرمز و مزه ترش است. علاوه‌بر میوه زرشک، از پوست، ریشه، ساقه و برگ گل این گیاه هم در طب سنتی استفاده زیادی می‌کنند. زرشک‌پلو یکی از محبوب‌ترین رسپی‌های ایرانی است که ایرانیان از خواص خوشمزه این دانه‌های ترش در آشپزی بهترین استفاده را می‌کنند.
جهت آشنایی با خواص زرشک پیشنهاد میکنیم مقاله مهمترین خواص زرشک را مشاهده فرمایید.
عوارض و مضرات زرشک چیست؟
اگر عصاره برگ و پوست زرشک بدون محدودیت مصرف شود، ممکن است ایجاد مسمومیت کند. زیاده‌روی در مصرف زرشک هم مضراتی دارد و احتمال تهوع، شوک، کاهش فشارخون، خون دماغ، کاهش ضربان قلب و آسیب کلیوی به‌دنبال دارد. بنابراین برای پیشگیری از مضرات زرشک بهتر است قبل مصرف حتما با متخصص مشورت کنید. از دیگر مضرات زرشک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش فشارخون و افزایش تاثیر داروهای فشارخون
- کاهش تاثیر داروهای رقیق‌کننده خون
- اختلال کبدی در کودکان کم‌سن
- افزایش تاثیر آنتی‌هیستامین از مضرات ریشه زرشک کوهی
- تداخل با تاثیر آنتی‌بیوتیک‌ها
- تداخل با داروهای دیابت
- تشدید یرقان و زردی در نوزادان
- احتمال سقط جنین در زنان باردار
- احتمال نفخ در صورت زیاده‌روی
- تشدید سرفه و مشکلات گوارشی
اگر بعد ار مصرف زرشک دچار عوارض جانبی شدید، بهتر است با دکتر تغذیه مشورت کنید.
مضرات آب زرشک چیست؟
طبع سرد و خشک آب زرشک در بلندمدت تاثیر معکوس روی کبد می‌گذارد. از دیگر مضرات آب زرشک می‌توان به سستی مفاصل، سنگینی پلک‌ها، خواب‌آلودگی، کم‌حوصلگی، خمیازه، سستی زبان و بدن اشاره کرد. مصرف آب زرشک و زعفران در بارداری به‌خصوص در ماه‌های اول ریسک سقط جنین دارد. به‌علاوه اینکه برای دوران شیردهی هم مصرف آب زرشک مضر است.
مضرات آب زرشک برای کبد
اختلال کبد و تشدید یرقان و زردی از مضرات آب زرشک برای کبد هستند. سالمندان و افراد بالای ۶۵ سال باید در مصرف زرشک احتیاط کنند و بدون مشورت با متخصص تغذیه و پزشک متخصص هرگز سراغ مصرف آب زرشک نروید. بیماران دیابتی که دارو مصرف می‌کنند هم در معرض مضرات آب زرشک برای کبد هستند.
آیا آب زرشک برای معده ضرر دارد؟
زرشک در بیشتر موارد و برای بیشتر مردم بی‌خطر است اما مصرف زیاد آن ممکن است باعث ناراحتی معده و اسهال شود. مصرف زیاد و بلندمدت زرشک روی عملکرد معده و روده تاثیر می‌گذارد و اجازه جذب کافی ویتامین ب به بدن نمی‌دهد. احتمال ایجاد زخم معده و مسمومیت در صورت زیاده‌روی در مصرف عصاره زرشک وجود دارد.
مصرف زرشک برای کودکان مناسب است؟
مصرف زرشک برای کودکان و نوزادان مناسب نیست. چرا که احتمال ایجاد اختلالات کبدی در کودکان را به دنبال دارد. به‌علاوه اینکه مصرف زرشک برای نوزادان باعث تشدید بیماری زردی می‌شود.